مدیریت آب و هوا

تنفس، یکی از اساسی‌ترین فرآیندهای حیاتی برای ادامۀ زندگی است. با تولد نوزاد و انجام اولین دم و بازدم، حیات مستقل او آغاز می‌شود. بدون تنفس، انسان قادر به ادامۀ حیات، استفاده از مواد غذایی، تولید انرژی و حرارت، و دفع مواد زائد گازی ایجاد شده در بدن نخواهد بود. در حالی که عدم دسترسی به آب پس از ساعت‌ها و عدم دسترسی به غذا پس از روزها منجر به مرگ می‌شود، تنفس در عرض چند دقیقه قطع شدن، به مرگ انسان ختم می‌شود. هوایی که در دم و بازدم جابه‌جا می‌شود، نه تنها اکسیژن مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند، بلکه مقداری از حرارت اضافی تولید شده را خارج کرده و تعادل حرارتی بدن را حفظ می‌کند.

اهمیت هوای پاک و دما

• هوای پاک :
  از دیدگاه طب سنتی، هوای پاک یکی از مهم‌ترین عواملی است که انرژی‌ها را افزایش داده و سلامتی و نشاط را به ارمغان می‌آورد. هوای آلوده می‌تواند باعث ایسکمی عضوی، کاهش انرژی‌های قلبی، مغزی و کبدی، و تجمع سموم در بدن شود. هوای خوب باید دور از تأثیرات درختان گردو و انجیر، مرداب‌ها، فاضلاب‌ها، رآکتورهای اتمی، کارخانه‌های سرب، روی، آلومینیوم، سیمان و نیروگاه‌های تولید برق باشد.
• دما و تعادل بدن :
  بدن انسان با تمام امکانات خود سعی می‌کند تعادل درجه حرارت کل بدن و تک تک اندام‌ها را تأمین کند. هر عضو بسته به عملکرد سیستم آنزیماتیک، عصبی و هورمونی خود، درجه حرارت منتخبی دارد. تغییرات جزئی و گذرای دمای عضو توسط سیستم گردش خون، سیستم عصبی و اندوکرین به سرعت جبران می‌شود تا عملکرد بدن و اعضا صدمه نبیند.

نقش لباس در تنظیم دما و تهویه بدن

• پوشش مناسب :
  لباس، که هدیه‌ای الهی به انسان‌ها است، نقش مهمی در تأمین و تضمین عملکرد صحیح بدن و بافت‌ها دارد. متاسفانه امروزه جنبه زیبایی لباس غالب شده و نقش آن در حفظ سلامتی فراموش شده است. مناطقی از بدن مانند کمر، ناف و منطقه تناسلی که نیاز متابولیسمی بالایی دارند، اغلب عریان هستند و در معرض سرما قرار می‌گیرند. این موضوع می‌تواند باعث عوارضی مانند کمردرد، دل‌دردهای ناشناخته و اختلال در عملکرد تخمدان‌ها شود.
• تهویه مناسب :
  لباس‌های تنگ و بدون تهویۀ مناسب در خانم‌ها موجب تجمع رطوبات و افزایش واژینیت می‌شود و در آقایان عملکرد بیضه‌ها که عضوی با متابولیسم بالا است، دچار مشکل خواهد شد. طراحی شلوار ایرانی (شلوار کردی) با توجه به تنظیم دما و تهویه هوای کنترل‌شده، نمونه‌ای از این مفهوم است.

عوارض تغییر ناگهانی دما

تغییر ناگهانی در دمای بدن، اندام‌ها و بافت‌ها مانند استفاده از کولرها و وزش باد مستقیم، به‌خصوص کولر گازی که سرمای خشک ایجاد می‌کند، می‌تواند به عملکرد عضو صدمه بزند. این موضوع می‌تواند منجر به اسپاسم عروقی در شبکه مویرگی، ایسکمی موضعی، اسپاسم عضلات صاف و مخطط و مشکلات تنفسی شود. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که روزانه حداقل یک ساعت طی 6 ماه گذشته در خودرو خود از تهویه‌کننده هوا استفاده کرده‌اند، در مقایسه با گروه کنترل، بیشتر مستعد اختلالات تنفسی هستند.

آلاینده‌های فیزیکی و شیمیایی

• آلاینده‌های فیزیکی :
  هوا باید عاری از گرد و غبار، بخار، دود و ذرات خارج شده از دودکش کارخانه‌های سیمان، گچ، مس، سرب و آلومینیوم باشد.
• آلاینده‌های شیمیایی :
  استنشاق منواکسیدکربن، ذرات معلق کمتر از 10 میکرون، دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد و ازن از آلاینده‌های شیمیایی اصلی هوا در شهرهای بزرگ می‌باشند.
  • منواکسیدکربن : ظرفیت خون برای حمل اکسیژن را کاهش داده و تأثیر منفی روی مغز و قلب دارد.
  • ذرات معلق : به دنبال ایجاد التهاب عمومی در بدن، فرآیند لخته شدن خون را تسریع کرده و موجب انسداد عروق قلبی و حملات سکتۀ قلبی می‌شوند.
  • دی‌اکسید نیتروژن : باعث تحریک چشم و ایجاد سوزش در ریه‌ها می‌شود.
  • دی‌اکسید گوگرد : تحریک مجاری تنفسی، برونشیت مزمن، آسم و آمفیزم ایجاد می‌کند.
  • ازن : موجب سوزش چشم‌ها و ریه‌ها و تشدید حملات آسم می‌شود.

آلودگی‌های مغناطیسی و عوامل محیطی

• آلودگی مغناطیسی :
  نزدیکی به محل دکل‌های برق فشار قوی، تلفن همراه و کارخانه‌های تولید برق می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های عصبی، گوارشی و هورمونی باشد. استفاده از مایکروفر و تلفن همراه باید محدود شود.
• آلودگی نوری و صوتی :
  آلودگی نوری و آلودگی صوتی نیز می‌توانند زمینه‌ساز بیماری‌های عصبی، گوارشی و هورمونی باشند.

دستورالعمل‌های مدیریت هوا

هوا و آب، دو عنصر اساسی برای حیات انسان هستند. مدیریت صحیح این دو عامل نه تنها به حفظ تعادل درونی بدن کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کنند. در ادامه به بررسی دستورالعمل‌های مدیریت هوا و آب می‌پردازیم.